100-lecie III powstania śląskiego

W związku z obchodami 100-lecia powstań śląskich Muzeum Śląskie w Katowicach kontynuuje rozpoczętą w roku 2019 ogólnopolską kampanię informacyjną „Dziękujemy Ślązakom”. Celem kampanii jest upamiętnienie wydarzeń, które rozegrały się na Górnym Śląsku w dwudziestoleciu międzywojennym i miały ogromny wpływ na historię Polski pierwszej połowy XX wieku.

Trzy powstania śląskie, kolejno w latach 1919-1920-1921 przyczyniły się do korzystnych dla Polski rozwiązań w procesie ustalania granic odrodzonej II RP.  Poziom wiedzy Polaków na temat powstań śląskich jest wciąż niski. Jak wykazały badania znajomość zagadnień związanych z trzema powstaniami śląskimi jest niewielka, a do tego osoby, które deklarują znajomość wydarzeń związanych z powstaniami śląskimi mają raczej wiedzę powierzchowną: rzadko potrafią podać poprawnie liczbę powstań, ich daty, a także przyczyny i skutki. Słabo kojarzone i rzadko rozpoznawane są także ważne postaci związane z powstaniami śląskimi. Dlatego też Muzeum Śląskie zdecydowało o rozpoczęciu specjalnej kampanii informacyjnej.

Kampania jest realizowana dzięki środkom otrzymanym z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego „Niepodległa”. Jest to jedna z wielu inicjatyw podejmowanych przez Muzeum Śląskie w celu prezentowania historii i znaczenia powstań śląskich.

Wybuch III powstania śląskiego w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. wywołał niemal od razu w całym kraju falę wieców poparcia – od Białegostoku, Będzina, Bochni, Brześcia, Ciechanowa, Częstochowy, Dobrzynia przez Grójec, Krzemienic, Mińsk Mazowiecki, Lwów, Łęczycę, Łomżę, Łódź aż po Poznań, Poddębice, Pułtusk, Radom, Węgrów, Zawiercie. Już 3 maja mieszkańcy Warszawy wiecowali przed poselstwami państw Ententy. W Krakowie uczestnicy manifestacji oświadczyli, że „cała ludność polska jest gotowa stanąć do pomocy powstańcom górnośląskim”. Studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego i AGH 4 maja zadeklarowali, że w każdej chwili są gotowi wstąpić w szeregi górnośląskie. Z kolei studenci uczelni warszawskich na wiecu 6 maja wyrażali powstańcom śląskim „hołd najgłębszy” i „wdzięczność najszczerszą i wiarę niezachwianą, że posiew ich krwi nie zostanie stracony”. Na wiecu w samej tylko Dąbrowie Górniczej 8 maja zgromadziło się około 40 tysięcy osób, a w ogłoszonej tam rezolucji domagano się „natychmiastowego zwołania sejmu, szybkiego i stanowczego czynu, natychmiastowego i jak najenergiczniejszego, nawet zbrojną ręką, odparcia wszelkich zakusów krzyżackich i niecnych zdradzieckich knowań”. Od tamtych wydarzeń – trzech kolejnych powstań śląskich i plebiscytu, a w konsekwencji połączenia się części Górnego Śląska z Rzeczpospolitą – mija właśnie 100 lat.