Nysa z racji swego położenia na skrzyżowaniu szlaków handlowych już w średniowieczu była znaną osadą handlową. Nazwa miasta prawdopodobnie pochodzi od rzeki nad którą leży. Tak też zapisał swojej kronice Jan Długosz, który w niej wspomina, że Bolesław Krzywousty odbudował osadę, zniszczoną wskutek walk między nim a bratem Zbigniewem, zamieniając ją w warowny gród.
Prawdopodobnie osada była otoczona tzw. tynem czyli rodzajem wysokiego ogrodzenia. Końcem XII wieku w 1198 roku książę opolski Jarosław zostając biskupem wrocławskim dołączył ziemię nyską do kasztelani otmuchowskiej, zwiększając dobra biskupie. Prawdopodobnie to sam książę Jarosław konsekrował w 1198 roku kościół św. Jakuba, którego romańskie pozostałości znajdują się pod posadzką nyskiej bazyliki. Biskupi sprowadzili na te tereny osadników z Flandrii, którzy wyspecjalizowali się w osuszaniu i uprawie podmokłych terenów. Ich pomoc była nieoceniona ze względu na położenie Nysy w nisko położonym terenie zalewowym. Nowi osadnicy uregulowali także rzekę Nysę i Białą. Za czasów kolejnego biskupa Wawrzyńca na tereny Ziemi Nyskiej przybywają osadnicy z Niemiec.
Przez wieki, za panowania różnych władców Nysa zyskiwała kolejne obiekty, które nadały jej niepowtarzalny klimat. Do dziś, pomimo działań wojennych w czasie II Wojny Światowej oraz późniejszych decyzji władz regionu o rozbiórce większości zabudowań w Śródmieściu – zachowało się wiele cennych zabytków. Po odbudowie Nysa stała się ważnym ośrodkiem przemysłowym. Dziś, po przemianach, które miały miejsce pod koniec XX wieku, na nowo próbuje znaleźć swoje miejsce w Europie i mocno otwiera się na świat.
