Poradnik Pacjenta: oparzenia słoneczne – kiedy słońce szkodzi?

Na szkodliwe promieniowanie słoneczne jesteśmy narażeni zawsze, gdy przebywamy na słońcu w słoneczny lub letni dzień. Musimy uważać nie tylko w pełnym słońcu na plaży, ale też podczas pieszych wędrówek w górach czy na placu zabaw. Zbyt częste wystawianie ciała na promieniowanie słoneczne może prowadzić bowiem do niepożądanych reakcji skórnych i oparzeń słonecznych. Negatywne skutki nadmiernego opalania mogą się ujawnić nawet wiele lat później, w postaci raka skóry. Dlatego tak ważne jest stosowanie się do podstawowych zasad ochrony przed słońcem.

Czym jest oparzenie słoneczne?

Oparzenie słoneczne to uszkodzenie skóry, do którego dochodzi przez zbyt długą ekspozycję na promieniowanie UV. Na oparzonej skórze pojawia się zaczerwienienie, rumień, który jest wynikiem rozszerzenia naczyń krwionośnych w skórze. Skóra może być wtedy gorąca oraz wrażliwa nawet na najmniejszy dotyk.

Po kilku godzinach oparzone miejsca zaczynają swędzieć, pojawia się pieczenie i ból. Mogą pojawić się także dreszcze oraz ogólne osłabienie. W przypadku cięższych oparzeń na skórze występują bolesne pęcherze wypełnione treścią surowiczą, gorączka i ogólne osłabienie.

Kto szczególnie powinien uważać na słońce?

Ochrona przed słońcem jest konieczna w każdym wieku. Jednak szczególną ostrożność powinny zachować:

• dzieci, których skóra jest cieńsza i nie ma tak dużo pigmentu jak skóra dorosłych
• osoby z jasną karnacją, mające dużo piegów lub znamion, rude lub blond włosy, których skóra ma mniej pigmentu niż osób o ciemniejszej karnacji
• pacjenci po przeszczepach narządów
• osoby po zabiegach z zakresu medycyny estetycznej
• pacjenci przyjmujący leki światłouczulające.

– Wykazano, że ryzyko rozwoju czerniaka oraz innych nowotworów skóry w wieku dorosłym rośnie wraz z liczbą epizodów oparzeń słonecznych, w tym oparzeń, które miały miejsce w okresie dzieciństwa. Należy również zwrócić uwagę, że niektóre części ciała, takie jak: małżowiny uszne, grzbiety stóp, ramiona, głowa (w miejscu przedziałka lub wyłysienia) są szczególnie narażone na oparzenia słoneczne i powinny być starannie chronione preparatami z filtrem przeciwsłonecznym, odzieżą lub nakryciem głowy – zaznacza dr n. med. Agnieszka Kardynał, dermatolog.

7 zasad ochrony przed słońcem

• W czasie upałów pij 3- 4 litry wody dziennie.
• Unikaj nadmiernej ekspozycji na słońce między godziną 10:00 a 14:00.
• Noś jasne, przewiewne ubrania wykonane z naturalnych tkanin, dobrze przepuszczających powietrze.
• Używaj kremu z filtrem UV – 50+.
• Chroń głowę.
• Chroń oczy okularami z filtrem UV.
• Unikaj spożywania alkoholu. Może on prowadzić do odwodnienia i udaru cieplnego.

Stopnie oparzeń słonecznych

Objawy oparzenia słonecznego pojawiają się zwykle po kilku godzinach od ekspozycji skóry na słońce. Nasilenie objawów związanych z poparzeniem w dużej mierze zależy od jego stopnia. Wyróżnia się trzy stopnie oparzeń słonecznych:

• I stopnia – objawiają się widocznym rumieniem na skórze. To najczęściej występujące oparzenia, które obejmują wyłącznie naskórek. Zwykle po kilku dniach charakterystyczny rumień stopniowo zanika
• II stopnia – obejmują zarówno naskórek, jak i skórę właściwą. Cechą charakterystyczną dla oparzeń II stopnia są pojawiające się po opalaniu bąble, wypełnione płynem surowiczym. Pęcherze te mogą utrzymywać się na skórze nawet przez 3 tygodnie. Czasami pojawia się również obrzęk, a także częściowa martwica naskórka. Nierzadko pojawić się może także wysoka gorączką i ogólne osłabienie.
• III stopnia – zmiany skórne obejmują nie tylko naskórek i skórę właściwą, ale również tkankę podskórną i nerwy. Jeśli dojdzie do uszkodzenia receptorów czuciowych, w miejscu, które uległo oparzeniu, następuje brak czucia. Ten stopień oparzenia wymaga specjalistycznego leczenia, a także pilnej opieki lekarskiej.

Pierwsza pomoc w przypadku oparzeń słonecznych

Z łagodnymi oparzeniami możemy poradzić sobie samodzielnie:

• miejsce oparzenia należy przemyć letnią wodą i nałożyć chłodny okład
• jeżeli oparzenie dotyczy większego obszaru ciała, można wziąć kojący prysznic. Ważne, aby woda była letnia. Należy stopniowo i delikatnie schładzać ciało, by nie doszło do szoku termicznego
• nie wolno smarować oparzonej skóry tłustymi kremami
• podczas gojenia się oparzenia, nie należy wystawiać skóry na słońce
• warto zastosować emulsję lub piankę o działaniu łagodzącym, chłodzącym i nawilżającym, która zawiera w swoim składzie D-pantenol lub alantoninę.

WAŻNE! Jeżeli na oparzonej skórze pojawią się pęcherze, to nie należy ich przekłuwać ani zdrapywać. Takie działania mogą prowadzić do powstania zakażenia.

– W przypadku mało nasilonych objawów oparzenia słonecznego pomocne bywa stosowanie preparatów natłuszczających skórę z zawartością D-pantenolu, alantoiny lub kwasu hialuronowego, łagodzących objawy podrażnienia, świądu i pieczenia skóry oraz sprzyjających regeneracji naskórka. Ulgę przynoszą również chłodne okłady lub prysznic w letniej wodzie. Jeśli na skórze występują pęcherze, nie zaleca się ich przekłuwania. Nadżerki po pęcherzach, które pękły samoistnie należy przemywać łagodnym środkiem myjącym oraz dezynfekować, w celu zapobiegania nadkażeniom – zwraca uwagę Agnieszka Kardynał.

Kiedy do lekarza przy oparzeniu słonecznym?

Z oparzeniem słonecznym do lekarza należy się zgłosić, gdy zmiany na skórze nie ustępują, pojawiły się bóle i zawroty głowy, wymioty, wysoka gorączka lub dreszcze. Takie objawy mogą świadczyć np. o niebezpiecznym dla zdrowia i życia udarze słonecznym, który często jest powiązany z oparzeniami słonecznymi.

– Jeśli oparzeniu słonecznemu towarzyszą objawy ogólne, jak dreszcze gorączka czy bóle głowy a stosowanie doustnego nawodnienia oraz leków przeciwgorączkowych nie przynosi poprawy lub gdy występują zaburzenia świadomości, należy skorzystać z pomocy medycznej. Do lekarza powinniśmy również zgłosić się w przypadku nadkażenia ran po oparzeniach (obecność żółtawych strupów lub ropnej wydzieliny) lub kiedy występują objawy oparzeń III stopnia, świadczące o bardzo głębokim uszkodzeniu skóry (brak czucia w miejscu oparzenia, objawy martwicy tkanek) – podkreśla Agnieszka Kardynał.

mat. NFZ